پورتفولیو چیست؟ – آشنایی با ویژگی‌های پورتفولیو و نکاتی جهت بهبود کیفیت آن

تعریف پورتفولیو (Portfolio)

اگر از جمله دانشجویان یا فارغ التحصیلان رشته‌های مربوط به طراحی باشید، مطمئناً نام پورتفولیو و تاثیر زیاد آن در اپلای کردن و اخذ پذیرش دانشگاه‌ها به گوشتان خورده است. در این بخش قصد داریم به تعریف و بررسی پورتفولیو و نکات مهم جهت بهبود کیفیت آن بپردازیم.

پیش از هر چیز چند تعریف مختلف را در این خصوص ارائه می‌دهیم. البته توجه داشته باشید پورتفولیو مربوط به رشته خاصی نیست با این وجود این موضوع بیشتر در رشته‌هایی که مربوط به طراحی می‌شوند (همانند معماری) وجود دارند.

تعریف اول

” به ‌طور خلاصه می شود گفت پرتفولیو آلبوم کارهای شماست. پروژه‌هایی که در طول‌ ترم ارائه داده اید، اسکیس، راندو، ماکت ‌سازی، همه‌ی شیت بندی‌ها، کارهای سه ‌بعدی و… را در یک دفترچه تدوین می‌کنید و به‌ عنوان پرتفولیو به دانشگاه یا محل کار ارائه می‌دهید. “

عبارت بالا تعریفی جامع است که تقریبا در بیشتر سایت‌ها و منابع اطلاعاتی به آن اشاره می‌شود. با این وجود تعریف دیگری نیز وجود دارد که درک آن آسان‌تر است.

تعریف دوم ” پورتفولیو مجموعه‌ای از آثار شماست که نشانگر مهارت ‌ها و ایده‌ هایی است که در طول یک بازهٔ زمانی (دوران تحصیل و کار) کسب کرده‌اید. این مجموعه، خلاقیت، شخصیت و توانایی‌های شما را نشان می‌دهد و از آن‌ جهت انتخاب شما برای ورود به مقطع بالاتر تحصیلی یا یک شغل جدید استفاده می‌شود. با توجه به دو توضیح بالا، می‌توان پورتفولیو را این‌گونه نیز تعریف کرد.
” مجموعه‌ای از نمونه کارهای شما از ابتدا تاکنون که سیر پیشرفت، مهارت ها و نقاط ضعف و قوت شما را نشان داده که در قالب و دسته بندی مشخص و منظم (همانند یک مجله و یا آلبوم) به دانشگاه مقصد ارسال شده، تا دانشگاه علاوه بر سوابق کاریتان (رزومه) با مهارت‌های اجرایی شما نیز آشنا شوند. در حقیقت پورتفولیو را می‌توان مکملی برای رزومه دانست. “

تاثیر پورتفولیو در اپلای کردن

اگر بخواهیم کمی واضح تر در خصوص کاربرد این موضوع در اپلای کردن صحبت کنیم بهتر است آن را در قالب مثالی مطرح کنیم. به طور مثال فرض کنید قرار است برای اخذ پذیرش دانشکده معماری Association  در انگلستان، اقدام به ارسال رزومه خود کنید؛ در این حالت دو راه در مقابل دارید؛ یا رزومه خود را کاملا مکتوب و بدون هیچ اضافاتی ارسال کنید و یا رزومه خود را به همراه پورتفولیو بفرستید.

در روش اول فردی که مسئول ارزیابی رزومه‌ها است، رزومه شما را مطالعه کرده و در نهایت نظر قطعی خود را اعلام می‌کند.
در روش دوم شخصی که مسئول ارزیابی رزومه‌ها می‌باشد، می‌تواند علاوه بر چک کردن رزومه شما، پورتفولیوی که شما ارسال نمودید را نیز چک نماید؛ در این صورت علاوه بر افزایش شانس شما در اپلای کردن، دانشگاه مقصد با مهارت‌های شما نیز آشنا می‌شود.

چرا باید پورتفولیو را به همراه رزومه ارسال کنیم؟

دانشگاه‌هایی که از سراسر دنیا دانشجو اخذ می کنند، همواره به دنبال کسانی هستند که ویژگی یا استعدادی خاص داشته باشد. به همین دلیل رقابت در بین دانشجوها شدیدتر می‌شود، چراکه هر کدام قصد دارند با استفاده از روش های متفاوت استعداد و توانایی های خود را به دانشگاه مقصد اثبات کنند. یکی از مواردی که موجب برتری برخی دانشجویان می‌شود، ارائه رزومه می‌باشد. رزومه خوب، تاثیر بسیار زیادی روی اپلای کردن دارد. حال برخی از این موضوع فراتر رفته و پورتفولیویی ایجاد کرده و به همراه رزومه خود ارسال می‌کنند. این کار به افرادی که رزومه را چک می‌کنند، کمک می کند تا بتوانند مهارت‌های فرد را به طوری مشخص مشاهده و مورد بررسی قرار دهند. در نتیجه افرادی که دارای مهارتی مثال زدنی در رشته تحصیلی‌شان هستند حتما پورتفولیوی مخصوص خود را همراه با رزومه ارسال می‌کنند.

مثالی دیگر از اهمیت پورتفولیو و دلیل ارسال آن برای دانشگاه مورد نظر می‌زنیم و در پایان انتخاب را به عهده شما می‌گذاریم تا هر روش که دوست دارید برای اپلای کردن انتخاب نمایید.

فرض کنید شما مسئول ارزیابی صلاحیت افراد برای پذیرش یا عدم پذیرش متقاضیان در رشته هنر هستید. در یک سمت پرونده‌ای از دانشجویی را مشاهده می‌کنید که دارای معدل 19 از یکی از بهترین دانشگاه‌های تهران و نمرات تحصیلی او نیز بسیار بالا می‌باشد. با این وجود شخص مورد نظر رزومه و یا پورتفولیویی در پرونده خود ارائه نداده است.

از سوی دیگر پرونده‌ای را مشاهده می‌کنید که مربوط به فردی با معدل 14 از یکی از دانشگاه‌های متوسط کشور می‌باشد. نمرات او نیز در طول سال‌های تحصیلی متوسط بوده است. اما رزومه‌این شخص بسیار قوی و سابقه برگزاری چندین نمایشگاه انفرادی نیز در آن به چشم می‌خورد؛ همچنین پورتفولیوی این شخص شامل طرح‌های هنری دقیق و بسیار خلاقانه می‌باشد. شما کدام فرد را انتخاب می‌کنید؟ فردی با معدل بالا بدون هیچ رزومه‌ای یا شخصی با معدل متوسط و رزومه و پورتفولیوی درخشان؟ بنابراین نتیجه می گیریم پورتفولیو تاثیر بسیار زیادی در انتخاب شما دارد.

با وجود کاربردهای بسیار زیاد پورتفولیو، عده زیادی هستند که از اهمیت آن غافل‌اند؛ عده دیگری نیز که از تاثیر بسزای این مورد آگاه‌اند نیز نمی‌توانند پورتفولیویی مناسب ایجاد و ارائه نمایند. برای تهیه پورتفولیو مناسب که مورد تایید دانشگاه‌ها نیز باشد باید مواردی را رعایت کرد که در زیر چند نمونه از مهم ترین آن‌ها ذکر کرده‌ایم.

برای پذیرش در دانشگاه‌ها پورتفولیوی ما چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد و از چه کارهایی باید پرهیز نماییم؟

توجه به معیارهای دانشگاه مورد نظر

اولین قدم در تهیه پورتفولیو موفق، نوشتن خصوصیات آن با توجه به معیارهای دانشگاه مورد نظر است. شاید معیاری که دانشگاهی در انگلستان روی آن تاکید بسیاری دارد، برای دانشکده معماری در سوئیس اهمیت چندانی نداشته باشد. اشتباهی که عموم متقاضیان انجام می‌دهند این است که بدون توجه به معیارهای دانشگاه مورد نظر اقدام به تهیه پورتفولیویی طولانی می‌کنند. به عنوان مثال فرض کنید دانشکده معماری در آمریکا به طرح کلی بنا بیش از طرح‌های جزئی و ریزه کاری ها اهمیت می دهد. حال اگر شما طرح‌هایی بی نظیر با نمای کلی ساده اما جزئیاتی بسیار دقیق را در پورتفولیو خود بگنجانید و ارسال نمایید شانس قبولی‌تان بسیار پایین می‌آید. بنابراین پیش از اقدام به تهیه پورتفولیو از معیارهای دانشگاه مورد نظرتان مطلع شوید؛ این کار را می‌توانید از طریق مشورت با دانشجویان آنجا و یا خواندن نظرات در خصوص آن دانشگاه انجام دهید.

کیفیت را قربانی کمیت نکنید

حال که با معیارهای دانشگاه مورد نظر خود آشنا شدید، باید نکته‌ای دیگر را در نظر داشته باشید. این نکته چیزی نیست جز کیفیت پورتفولیو. سالانه عده زیادی از دانشجویان پورتفولیویی حاوی نمونه کارهای بسیاری زیاد خود برای دانشگاه مورد نظر ارسال می‌کنند؛ با این وجود عده کمی از آن‌ها موفق به اخذ پذیرش در دانشگاه مورد نظر خود می‌شوند. دلیل این موضوع تعداد زیاد نمونه کارها در پورتفولیو می‌باشد. مطمئناً افرادی که مسئول چک کردن آن‌ها می‌باشند روزانه صدها پورتفولیو را بررسی می‌کنند. بنابراین می‌شود حدس زد که تک تک صفحات پورتفولیو چک نمی‌شود. پیشنهاد ما این است به جای ارسال 30 تا 40 عدد نمونه کار متوسط در پورتفولیو، 10 نمونه کار خوب را انتخاب نموده و ارسال نمایید؛ مطمئناً این‌گونه شانستان افزایش خواهد یافت.

در انتخاب کاور پورتفولیو دقت داشته باشید

یکی از مواردی که پورتفولیوهای مختلف را از یکدیگر متمایز می‌کند، طراحی کاور یا همان جلد پورتفولیو می‌باشد. این نکته در عین سادگی در جلب نظر مسئولان ارزیابی تاثیر زیادی دارد. البته که در زندگی روزمره نیز می‌توان به وضوح تاثیر آن را مشاهده کرد. به عنوان مثال اگر شما به نمایشگاه کتاب بروید، در بین صدها کتاب در یک غرفه، کتابی توجه تان را جلب خواهد کرد که عنوان و جلدی جذاب تر از سایرین داشته باشد؛ هر چند ممکن است کتاب های دیگر محتوایی مفید و جذاب تر داشته باشند اما جلد کتاب تاثیر خودش را می گذارد و توجه افراد بیشتری را جلب می‌کند. بنابراین از انتخاب یا طراحی کاور به هیچ وجه غافل نشوید که همین موضوع می‌تواند برتری شما را نسبت به بسیاری از متقاضیان دیگر تضمین کند.

برای افزایش شانس قبولی مدارکی که نمونه کارهایتان را تایید می‌کنند را ضمیمه کنید.

در حقیقت پورتفولیوی افراد شامل نمونه کارهای زیادی است، با این وجود بسیاری از آن‌ها مدرکی که نشان دهنده این باشد که نمونه کار برای آن‌هاست را به همراه پورتفولیو ارسال نمی‌کنند. این موضوع برای کشورهایی مانند ایران که قانون کپی رایت ندارند، بیشتر مورد توجه مسئولین است. بنابراین ارسال مدارکی که تایید کند نمونه کارهایتان مربوط به خودتان است تاثیر زیادی دارد. به عنوان مثال شخصی را تصور کنید که یکی از نمونه کارهای طراحی‌اش در مجله‌ای معتبر منتشر شده است. این نمونه کار می‌تواند تاثیر زیادی بر روی مسئولین ارزیابی پوتفولیو در دانشگاه مقصد دارد، به شرطی که متقاضی برخی موارد را رعایت کند. اول: توضیحاتی (در صورت نیاز) در خصوص نمونه کار. دوم: ذکر نام مجله و حیطه فعالیت آن (به طور کلی هر موردی که دسترسی به مجله را برای دانشگاه مقصد آسان‌تر کند.) لازم به ذکر است شما این کار را برای رزومه‌تان نیز می‌توانید انجام دهید که در نهایت منجر به افزایش شانس قبولی‌تان می‌شود.

به یاد داشته باشید زمان ارزیابی پورتفولیو کیفیت کار تنها پارامتر مورد توجه نیست.

تفکر اشتباهی که در ذهن بیشتر متقاضیان وجود دارد، این است که فکر می‌کنند اگر کیفیت کارهایی که ارسال نمودند بالا باشد، بقیه مسائل اهمیت چندانی ندارد؛ اما این تفکر کاملا اشتباه می‌باشد. به یاد داشته باشید دانشگاه مورد نظر قصد به کارگیری آن اثر را ندارد، بلکه قصد به کارگیری (اجازه تحصیل) خالق آن را دارد. در نتیجه هنگامی که محصول خود را داخل پورتفولیو قرار می دهید به نکاتی از جمله پس زمینه، هارمونی رنگ‌ها، فونت‌ها (در صورت استفاده) توجه داشته باشید. اگر شما یک سایت نیز داشته باشید که نمونه کارهایتان را در آن بگذارید، بد نیست برخی آدرس سایتتان را نیز قرار دهید (با رعایت تمامی موارد ذکر شده شامل هارمونی رنگ و فونت و…) چرا که در این صورت دانشگاه می‌تواند به شناخت بیشتری از شما دست پیدا کند. مطمئن باشید همین نکات کوچک راز موفقیت شما در اخذ پذیرش می‌باشد.

یک سایت مخصوص پورتفولیوی خود ایجاد نمایید

به زبان ساده هدف از ایجاد سایت پورتفولیو قرار دادن نمونه کارها برای مراجعه افراد می‌باشد؛ در بالا اشاره‌ای به این موضوع کردیم اما در این بخش قصد داریم نکاتی را جهت تسهیل روند ایجاد سایت به شما آموزش دهیم.

قدم اول: با استفاده از سرویس‌های معتبر جهانی یک وب‌سایت مناسب ایجاد نمایید.

بسیاری از شرکت‌ها و سرویس‌ها این امکان را به شما می‌دهند که سایت مورد نظر خود را به راحتی و با ویژگی‌های مورد نظرتان طراحی نمایید. با وجود اینکه ممکن است آن‌ها برای استفاده از برخی ویژگی‌ها مجبورتان کنند حسابتان را شارژ کنید (به زبان ساده برخی موارد در این سرویس‌ها نیازمند خریداری می‌باشند)، با این وجود مطمئن باشید کاملا ارزشش را دارد.
با این وجود شما می‌توانید یک وب‌سایت ساده رایگان نیز ایجاد نمایید و تنها هزینه ثابت ماهانه و سالانه آن را پرداخت کنید. همچنین در صورت پرداخت هزینه از قالبی استفاده کنید که شیک و پر زرق و برق باشد.
به عنوان دو نمونه از سرویس‌هایی که جهت ساخت پورتفولیو می‌توانید از آن استفاده کنید به Wix و Weebly می‌توان اشاره نمود.

قدم دوم: صفحه اصلی خود را نوعی طراحی کنید که نمونه کارهایتان را نشان دهد.

مسئولین ارزیابی پورتفولیوی متقاضیان روزانه تعداد زیادی نمونه کار مشاهده می‌کنند؛ مطمئناً هرچه راحت‌تر بتوانند به آن‌ها دسترسی داشته باشند شانس شما برای اپلای کردن بالاتر می‌رود. بنابراین در طراحی و یا انتخاب صفحه اصلی پیج نهایت دقت را داشته باشید. حتما چندین قالب را امتحان کنید تا بالاخره قالب مناسب خود را پیدا کنید.

قدم سوم: صفحه درباره ما (درباره من) را ایجاد کنید.

این صفحه باید شامل اطلاعات کارها و پروژه‌های شما باشد. مقالات یا کتاب های مرتبط با رشته‌تان که موفق به چاپ آن‌ها شدید نیز می‌تواند در اینجا مورد اشاره قرار گیرد. نکته دیگر در این خصوص نوع نوشتار شما می‌باشد. شما می‌توانید اطلاعات این صفحه را به صورت اول‌شخص یا سوم شخص بنویسید. برای مثال:

” بنده سابقه کار در شرکت — را به مدت 2 سال دارم. ” (اول‌شخص) یا ” او به مدت 2 سال در شرکت — مشغول به کار بود. ” (سوم شخص)

قدم چهارم: حتما چند نمونه از نظرات افرادی که با شما کار کرده‌اند را پیش از راه‌اندازی سایت جمع‌آوری کنید.

نظرات تاثیر زیادی روی افراد بازدید کننده سایتتان به خصوص مسئولین دارند؛ شما باید پیش از راه‌اندازی سایت آن‌ها را جمع‌آوری کرده تا بتوانید آن‌ها در مکانی مناسب و قابل دید قرار دهید. برای این کار شما می‌توانید از همکاران، کارفرمایان، اساتید دانشگاه و به طور کلی تمامی افرادی که سابقه کار با شما را دارند، درخواست نمایید تا نظر خود را در خصوص کار با شما بیان کنند و سپس نظرات را بدون کوچک ترین تغییری به همراه نام و سمتشان آن‌ها را در بخش بازخوردها به نمایش عموم بگذارید. بازخوردها همواره یکی از تاثیرگذارترین موارد روی بازدید کنندگان بوده است.

نمونه کارهای خود را روی کاغذهای مناسب پرینت بگیرید.

شاید این نکته به نظرتان بی اهمیت باشد، اما برای تهیه پورتفولیوی عالی باید از کیفیت کاغذها اطمینان داشته باشید. دلیل تاکید روی این موضوع، این است که چاپ نمونه کارها روی کاغذهای بی کیفیت در برخی موارد موجب تغییر رنگ‌ها می‌شود. این موضوع هنگامی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند که حوزه تحصیل شما مرتبط با طراحی های گرافیکی که ترکیب رنگ در آن‌ها بسیار مهم است، باشد؛ در این صورت اگر از کاغذی بی کیفیت استفاده کنید تاثیر بسیار منفی در پورتفولیویتان خواهد داشت. برای یافتن کاغذ مناسب برای پورتفولیوی خود کافی است یکی از نمونه کارهایتان را که در آن از چند نوع رنگ متفاوت استفاده شده است را روی کاغذهای مختلف پرینت گرفته و خروجی هر کدام را با یکدیگر مقایسه کنید و در نهایت کاغذ مناسب خود را انتخاب نمایید.

جمع بندی

پورتفولیو را می‌توان آلبوم کاری از مهارت‌های شما دانست که طی سال‌های تحصیل موفق به انجام آن‌ها شده‌اید. در صورت استفاده درست از این مورد، می‌توانید برتری قابل توجهی نسبت به سایر متقاضیان داشته باشید. برای تهیه یک پورتفولیو موفق موارد زیادی است که باید به آن‌ها توجه کنید؛ اما مهم ترین آن‌ها را می‌توان توجه به معیارهای دانشگاهی که قصد اپلای کردن از آن را دارید عنوان نمود. به عنوان توصیه پایانی مهم نیست چقدر نمونه کارهایتان در پورتفولیو کامل می‌باشد؛ شما با رعایت موارد گفته شده پورتفولیو را تهیه و همراه رزومه خود ارسال نمایید. مطمئن باشید اگر مهارتتان مورد قبول دانشگاه مقصد باشد، حتما موفق به اخذ پذیرش دانشگاه خواهید شد.
ممنون از اینکه تا پایان این مقاله ما را همراهی نمودید.